مدیریت توانبخشی

مدیریت توانبخشی

پلی برای رسیدن به سالمندی موفق و فعال
مدیریت توانبخشی

مدیریت توانبخشی

پلی برای رسیدن به سالمندی موفق و فعال

سوءتغذیه در سالمندان

بدن سالمندان نیاز به مواد مغذی مختلفی دارد و این مواد باید به اندازه متعادل در اختیار او قرار گیرند. سوءتغذیه در سالمندان زمانی اتفاق می افتد که فرد مقدار مناسبی از مواد مغذی را برای عملکرد مناسب بدن خود دریافت نکند. این وضعیت اغلب شامل عدم تعادل پروتئین، کالری و سایر ویتامین های ضروری است که بدن هر روز به آن نیاز دارد. بنابراین سوءتغذیه همیشه به معنای گرسنگی کشیدن نیست و می تواند در اثر پرخوری نیز حاصل شود. بروز سوء تغذیه در برخی از سالمندان ریشه در سبک زندگی آن‌ها، شرایط، بیماری‌ها و اتفاقاتی که در طول زندگی آن‌ها رخ داده است دارد. نمونه آن تغییرات جسمی و روانی است که منجر به مشکلات سوءتغذیه و پیامد‌های ناشی از آن می‌شود.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

کم شنوایی و سمعک در سالمندان

افت شنوایی ناشی از افزایش سن را پیرگوشی می گویند. پیرگوشی افت شنوایی پیشرونده و تدریجی است و نوع کم شنوایی در پیرگوشی، کم شنوایی حسی عصبی است. مشکلات شنوایی و پیرگوشی در سالمندان به‌صورت دفعی و ناگهانی رخ نمی‌دهند. 30 درصد افراد بالای 65 سال و نیمی از افراد بالای 75 سال از این مشکل رنج می برند. کم‌شنوایی در سالمندان باعث بروز مشکلات ارتباطی و در نتیجه کاهش اعتماد به‌نفس، حساسیت، زودرنجی و افسردگی می‌شود. سالمند احساس ناکارآمدی می‌کند و گمان می‌کند به دلیل بالا رفتن سن، دیگر از سوی فرزندان جدی گرفته نمی‌شود. از مهم ترین نکاتی که در تجویز انواع سمعک برای سالمندان باید مورد توجه قرار می گیرد؛ تجویز دو سمعک است تا به این وسیله قدرت درک و تمایز گفتار افزایش یابد.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

سالمندی جمعیت، تهدیدها و فرصت ها

افزایش میزان تولد و کاهش مرگ و میر به دلیل بهبود وضعیت بهداشتی و درمانی در چند دهه اخیر سبب افزایش تعداد سالمندان جهان شده است. امروزه سالمندی از پدیده های مطرح و مهم در عرصه های بهداشت و سلامت جهانی می‌باشد.  با رشد سریع جمعیت سالمندی تخمین زده می‌شود که تا 40 سال آینده، جمعیت بالای 65 سال جهان دو برابر شود، به طوری که نسبت افراد 60 سال و بالاتر به جمعیت جهانی از 11 درصد در سال 2006 به 22 درصد در سال 2050 خواهد رسید. تخمین زده می‌شود 52 درصد این سالمندان در کشورهای آسیایی و 40 درصد در کشورهای پیشرفته به سر خواهند برد. جامعه ایران نیز به عنوان یک کشور در حال توسعه وضعیتی مشابه دارد.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه چهار «برنامه جرگه»)

نوپیا: رویداد نوآوری اجتماعی حوزه سالمندی

دومین رویداد ملی نوآوری اجتماعی با عنوان نوپیا (نوآوری و پیشرفت ایران) ۱۸ آبان ۱۴۰۲ با محوریت: 1) شبکه‌سازی مؤثر بین نوآوران اجتماعی کشور، 2) ترویج مفاهیم و ایده‌های نوآوری اجتماعی و 3) هم‌آفرینی اجتماع‌سازان ایران آینده، در پردیس چارسو تهران برگزار گردید. در بخش سلامت این رویداد تاکید بر سلامت اجتماعی و سالمندی بود که پیچیدگی‌های آن با توجه به سیاست‌های حمایتی و وضع صندوق‌های بازنشستگی از یک سو و کمبود امکانات و فناوری‌های رفاهی برای سالمندان رو به افزایش است. از این‌رو، راه‌حل‌های نوآوری اجتماعی و کسب و کار اجتماعی می‌توانند به بهبود مسائل این حوزه کمک کنند.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

اهمیت خواب در سالمندان

با افزایش سن، ما اغلب تغییرات عادی مانند زود خوابیدن، زودتر از خواب بیدار شدن یا خواب بی کیفیت را در الگوهای خواب خود تجربه می کنیم. اختلال خواب یکی از شایع ترین مشکلاتی است که با بالا رفتن سن ایجاد می شود. سالمندانی که دچار اختلال خواب هستند، بیشتر در معرض افسردگی، مشکلات توجه و حافظه، خواب آلودگی بیش از حد در روز و بی خوابی در شب قرار دارند. در حالی که نیازهای خواب در افراد مختلف متفاوت است، میزان خواب در سالمندان باید بین ۷.۵ تا ۹ ساعت باشد. خواب خوب به بهبود تمرکز و شکل گیری حافظه کمک می کند و به بدن فرد سالمند اجازه می دهد آسیب های سلولی را که در طول روز رخ داده، ترمیم کند و سیستم ایمنی بدن را نیز بهبود ببخشد.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

آنفلوآنزا و سالمندان

آنفلوآنزا یک بیماری شایع ویروسی است که معمولاً از پاییز تا اوایل بهار رخ می‌دهد. شدت این بیماری در میان افراد مختلف متفاوت است، اما غالباً به تب و لرز، خستگی، ضعف  و درد منجر می‌شود. سالمندان در مقایسه با بزرگسالان جوان و سالم در معرض خطر ابتلا به عوارض جدی ناشی از آنفولانزا فصلی هستند. این خطر تا حدودی به دلیل تغییر در سیستم دفاعی و ایمنی بدن با افزایش سن است. پس از تزریق واکسن آنفلوآنزا ایمنی نسبی تا ۸۰ درصد در مقابل این بیماری در بدن ایجاد می شود. حدود ۱۵ تا ۲۰ روز طول می کشد تا واکسن آنفلوآنزا در بدن ایمنی ایجاد کند، بنابراین از آن جا که در ابتدای پاییز مسئله شیوع این ویروس مطرح است، ایده آل ترین زمان برای تزریق واکسن آنفلوآنزا شهریور و مهرماه است.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

سالمندان و دسترسی عادلانه به خدمات

افزایش جمعیت سالمندان بار مالی فراوانی را از نظر ایجاد تمهیدات بهداشتی - درمانی در جوامع مختلف ایجاد می کند. حدود 60 درصد از هزینه های مراقبت‌های بهداشتی و 35 درصد از ترخیص‌های بیمارستانی و 47 درصد از روزهای بستری را سالمندان به خود اختصاص داده اند. عدالت در سلامت و دسترسی عادلانه به خدمات برای سالمندان، به معنای به حداقل رساندن تفاوت های قابل اجتناب در سلامت، به عنوان یکی از اهداف ذاتی نظام سلامت، در سالیان اخیر بیش از پیش مورد توجه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار گرفته است. علاوه بر آن، تلاش در جهت تحقق عدالت اجتماعی و ایجاد فرصت های برابر و ارتقای سطح شاخص های سلامت در کشور، به عنوان یکی از اهداف سند چشم انداز 20 ساله جمهوری اسلامی ایران  نیز در نظر گرفته شده است.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

پیشگیری از اختلالات حافظه در سالمندان

اختلالات حافظه در سالمندان می تواند از عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، رژیم غذایی و سبک زندگی ناشی شود. برای پیشگیری از اختلالات حافظه؛ از ذهن خود کار بکشید، زیاد بخوانید و بنویسید و بگذارید که سلول‌های خاکستری مغزتان فعال باشند. تغذیه سالمی داشته باشید و مصرف مرتب انواع میوه، سبزی و ماهی را در برنامه غذایی خود بگنجانید. استفاده روزانه از سبزیجات پهن ‌برگ مثل کلم بروکلی، اسفناج و کاهو برای پیشگیری از فراموشی و کاهش حافظه مفید است. حل کردن جدول، بازی شطرنج و کامل کردن پازل و حل مساله و بازی‌های فکری و آموختن چیزهای جدید نیز ذهن شما را فعال نگه داشته و با کاهش حافظه و فراموشی مقابله می‌کند.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

دلیریوم در سالمندان

یکی از بیماری هایی که هوشیاری سالمندان را تحت‌ الشعاع قرار می دهد دلیریوم است. دلیریوم یا روان آشفتگی یک اختلال جدی در توانایی‌های ذهنی است که منجر به آشفتگی تفکر و کاهش آگاهی نسبت به محیط می  شود. علائم دلیریوم به یکباره و با سرعت می باشد و حتی ممکن است در ساعاتی از روز فرد درگیر بروز این علائم شده و پس از چند دقیقه یا چند ساعت علائم نیز برطرف شود. شیوع دلیریوم در بین سالمندان بین ۲۰-۳۰ درصد می باشد و اختلال در جهت‌یابی، عدم آگاهی نسبت به زمان و مکان، توهم، هذیان، خشم و عصبانیت، اضطراب و ترس از ویژگی‌های این اختلال است.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

اختلالات حافظه در سالمندان

فراموشی و اختلال حافظه می تواند بخشی طبیعی از سالمندی باشد. در طی سالمندی، تغییراتی در تمام قسمت های بدن از جمله مغز رخ می دهد. در نتیجه، برخی از سالمندان ممکن است متوجه شوند که یادگیری چیزهای جدید در این سنین بیشتر طول می کشد. آن ها خاطرات را مانند گذشته به خاطر نمی آورند یا وسایلی مانند عینک خود را مدام گم می کنند. این موارد عموماً نشانه های فراموشی خفیف در دوران سالمندی است و به احتمال زیاد ارتباطی با مشکلات جدی در حافظه مانند بیماری آلزایمر و دمانس ندارد.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

اهمیت استفاده از سمعک در سالمندان

افت شنوایی ناشی از افزایش سن را پیرگوشی می گویند. پیرگوشی افت شنوایی پیشرونده و تدریجی است و نوع کم شنوایی در پیرگوشی، کم شنوایی حسی عصبی است. کم‌شنوایی در سالمندان باعث بروز مشکلات ارتباطی و در نتیجه کاهش اعتماد به‌نفس، حساسیت، زودرنجی و افسردگی می‌شود. سالمند احساس ناکارآمدی می‌کند و گمان می‌کند به دلیل بالا رفتن سن، دیگر از سوی فرزندان جدی گرفته نمی‌شود. بهترین راه برای رفع مشکلات ناشی از پیرگوشی و کم شنوایی، استفاده از سمعک است. سمعک یک وسیله کمک شنوایی است و به فرد کمک می کند که صداها را بهتر بشنود و باعث می شود کم شنوایی باعث اختلال بیشتر در درک گفتار نشود. 

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

مصرف آب در سالمندی

آب یکی از ترکیبات اصلی بدن می‌باشد که تقریباً حدود ۶۰ درصد وزن بدن سالمندان را تشکیل می‌دهد.کم آبی بدن وقتی اتفاق می‌افتد که بدن بیشتر از جذب مایعات، آن را دفع کند، به همین دلیل بدن دیگر برای انجام فعالیت‌های عادی و روزمره خود آب و مایعات کافی در اختیار ندارد. حال اگر مایعات از دست رفته از بدن سالمند جایگزین نشود، دچار کمبود آب خواهد شد. کاهش مایعات کل بدن، کاهش احساس تشنگی، کاهش عملکرد کلیه ها، مصرف داروهای متعدد و مشکلات حرکتی از مهم ترین دلایل کم آبی بدن در سالمندان می باشد.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

گرمازدگی و سالمندی

گرمازدگی عدم توانایی بدن در دفع گرما و افزایش دمای درون بدن به حدود چهل درجه سانتی‌گراد است که به علت فعالیت شدید یا گرمای هوا ایجاد می‌شود. به دلیل تغییرات جسمی ناشی از افرایش سن، دمای بدن سالمندان به سرعت افراد جوان تر پایین نمی آید و بیش از دیگران در معرض خطر ناشی از گرمای زیاد هوا قرار دارند. سالمندانی که دارای بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی و عروقی، دیابت، بیماری های کلیوی، بیماری های گوارشی و سایر بیماری های زمینه باشند، بیشتر در معرض گرما زدگی قرار می گیرند. گرما زدگی در سالمندان بسته به مقدار آن به سه درجه خفیف، متوسط و شدید طبقه‌بندی می‌شود.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

آلودگی هوا و سالمندی

اثرات بهداشتی ناشی از تغییرات اقلیمی و آلودگی هوا، هزینه های فراوانی را به افراد جامعه تحمیل می کند و اگرچه همه افراد در معرض آن قرار می گیرند، اما زندگی سالمندان به میزان بیشتری تحت تاثیر آن قرار می گیرد. سالمندان به دلیل عواملی مانند شیوع بالای بیماری های مزمن و کاهش مکانیسم ‌های حفاظتی فیزیولوژیکی، در برابر اثرات نامطلوب بهداشتی تغییرات اقلیمی، دگرگونی ‏های ناگهانی دمای محیط و آلودگی هوا آسیب پذیر هستند. اثر آلودگی هوا بر روی افراد سالمند، به شکل کاهش اکسیژن موجود در خون که سبب کاهش رسیدن اکسیژن به قلب و ایجاد مشکلات قلبی و نیز ایجاد اختلال تنفسی در سالمندان به ویژه در افراد مبتلا به آسم، برونشیت مزمن و آمفیزم می شود.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)