زمانی که ما صحبت می کنیم قسمتی از فرایند صحبت کردن در مغز ما رخ می دهد، مثل گزینش کلمات و جمله بندی که این فرایند انتزاعی، "زبان" می باشد. بخشی هم توسط ریه، تارهای صوتی حنجره، لب ها و عضله زبان باعث تولید آوا و جملات می شود که این همان "گفتار" است. اختلالات گفتار و زبان یکی از مشکلاتی می باشد که با افزایش سن، احتمال مبتلا شدن به این مشکل در سالمندان افزایش می یابد. بروز بیماری هایی مانند سکته مغزی، پارکینسون، دمانس، آلزایمر و صدمات مغزی ناشی از زمین خوردن، از شایعترین علل اختلالات گفتاری و ارتباطی در سالمندان به شمار میآیند.
در "سند ملی سالمندان" که با نگاهی فرابخشی، علمی و کارشناسی با همکاری دستگاههای اجرایی، سازمانهای ذیربط و متخصصین تهیه شده، با توجه به اسناد بالادستی و شرایط موجود و شرایط مطلوب مورد نظر، شش هدف جامع ذیل احصاء شدهاند: ۱. ارتقاء سطح فرهنگی جامعه در خصوص پدیده سالمندی ۲. توانمندسازی سالمندان ۳. حفظ و ارتقاء سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی سالمندان ۴. تقویت حمایت های اجتماعی برای ارتقاء سرمایه اجتماعی ۵. توسعه زیرساخت های موردنیاز در امور سالمندی ۶. تأمین منابع مالی پایدار برای نظام حمایتی از سالمندان.
(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)
سلامت معنوی به عنوان احساسی درونی و رضایت بخش توأم با ارتباطات سازنده با خود و دیگران و وجود متعالی در چهارچوب فرهنگی خاص هر جامعه تعریف می شود، که به معنادارکردن زندگی و مرگ سالمندان می انجامد. سلامت معنوی به عنوان فاکتوری حفاظتی در ارتقاء سلامت و پیشگیری از بیماری ها محسوب می شود، ضمن آن که می توان از سلامت معنوی به عنوان راهبردی موفق و کمک کننده به زندگی سالمندان در همه مراحل و حوزه های زندگی، شامل موقعیت های پر از استرس، بیماری ها و حتی مرگ یاد کرد.
دیابت نوعی بیماری متابولیک است که با سطح قند خون بالا همراه بوده و به دنبال نقص در ترشح انسولین یا عملکرد آن ایجاد شده و با علائمی همچون تشنگی و خشکی دهان و تکرر ادرار شناخته می شود. شیوع این بیماری مزمن با افزایش سن به میزان بارزی افزایش مییابد. معمولا سالمندان دیابتی به چندین بیماری دیگر به طور همزمان مبتلا هستند، لذا در درمان آنان تصمیمگیری فردی توام با در نظرگرفتن تداخلات دارویی، بیماریهای همراه، شرایط جسمی و روانی آنان به طور جداگانه ضروری است.
خواب مکانیزم فیزیولوژیک بدن در بازیابی توان از دست رفته وخستگی ناشی از فعالیت های بدنی در طول زندگی روزمره است. برای این که سالمندان در طول روز احساس شادابی، نشاط و انرژی کافی برای کارهای روزمره داشته باشند، باید از خواب سالم و کافی برخوردار بوده، چرا که خواب ناکافی و نامناسب به تدریج باعث بروز افت کیفیت زندگی آنان خواهد شد. افراد سالمند به ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه نیاز دارند و عوامل جسمی، روانشناختی، الگوی زندگی و محیطی از علل بی خوابی در سالمندان می باشند.
(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)
توجه به تغذیه سالمندان به دلیل تغییر نیازهای تغذیه ای اهمیت دارد. با افزایش سن، نیاز سالمندان به انرژی کاهش یافته و تمایل آن ها به مصرف غذا کمتر می شود. در این حال اگر انتخاب غذا درست صورت نگیرد، میزان دریافت مواد مغذی ضروری در آن ها پایینتر از حد مطلوب خواهد بود. رعایت اصول تغذیه صحیح سالمندان سبب میشود فرد سال های عمر خود را با سلامت و نشاط بیشتری طی نماید و کمتر در معرض بیماری های شایع همچون فشار خون، چربی خون بالا، دیابت و پوکی استخوان قرار گیرد.
(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)
مراقبین سالمندان افرادی هستند که در طی یک دوره بیماری یا ناتوانی، بیشترین درگیری را در امر مراقبت و کمک به سالمند، به منظور سازگاری و اداره بیماری دارند. به طور کل مراقبت به دو شکل رسمی و غیر رسمی به سالمندان ارائه می شود، که مراقبت رسمی به صورت حرفه ای و از طریق موسسات ارائه خدمات در منزل یا سایر ارگان ها و با دریافت دستمزد انجام می گیرد، در حالی که مراقبت غیررسمی بدون دریافت دستمزد و از طریق دوستان یا اعضاء خانواده ارائه می شود.
(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)
براساس تعریف مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، سؤرفتار با سالمندان عبارت است از: انجام دادن یا انجام ندادن رفتاری خاص به صورت عمدی یا غیرعمدی توسط مراقب یا فرد قابل اعتماد دیگر که باعث افزایش خطر، صدمه یا تجاوز به حقوق انسانی سالمند می شود. این سؤرفتار شامل سؤاستفاده فیزیکی، روانی عاطفی، مالی، جنسی و غفلت و طردشدگی است. سؤرفتار با سالمندان می تواند عوارضی نظیر کاهش کیفیت زندگی و اعتماد به نفس، احساس ناامیدی و ناتوانی را برای سالمند در پی داشته باشد.
براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، توانبخشی مجموعه ای از خدمات و اقدامات هماهنگ پزشکی، اجتماعی، آموزشی و حرفه ای در جهت آموزش و بازتوانی سالمند، به منظور ارتقاء سطح کارایی او در بالاترین حدّ ممکن می باشد. توانبخشی شامل تمام اقدامات هدفمند برای کاهش اثر معلولیّت بر سالمند، قادر ساختن وی برای دستیابی به استقلال، تلفیق اجتماعی، کیفیت زندگی بهتر و خودشکوفایی است.
(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)