نقش خانواده در پیشگیری از وقوع جرم

جامعه‌شناسان معتقدند که جرم یک پدیده طبیعی و دائمی است که در هر زمان و مکان اتفاق می‌افتد، با تحولات اجتماعی تغییر پیدا نمی کند، نزد وجدان مردم زشت و ناپسند است و احساسات اجتماعی را متأثر می‌سازد.

دورکیم می‌نویسد: جرم پدیده‌ای اجتماعی، طبیعی است و از فرهنگ و تمدن هر اجتماع ناشی می‌شود و هر عملی که وجدان عمومی را جریحه‌دار کند جرم محسوب می‌شود.

جرم‌شناسان، ناسازگاری افراد را در اجتماع، عملی ضد اجتماعی و جرم می‌نامند. برخی دیگر معتقدند که تعدی و تجاوز به شرایط زندگی، عملی ضد اجتماعی است.

در جرم‌شناسی،هر عملی که مضر به وضع اجتماعی باشد و اعمالی که در قوانین کیفری مجازاتی برایشان پیش‌بینی نشده است، مورد بررسی و پژوهش قرار می‌گیرد.

نقش والدین قبل از تولد کودک شروع می‌شود، لازم است والدین فرزندان خود را به بهترین شکل تربیت و به سوی خیر هدایت کنند، چرا که بسیاری از  جوانان و نوجوانانی که مرتکب جرمی می‌شوند والدین خود را عامل انحراف خود می‌دانند.

از آنجا که سنگ اول بنای حیات جامعه،از نظر اسلام خانواده است و هرگونه اقدام و رشد اجتماعی در سایه خانواده حاصل می‌شود، خانواده عامل ثبات و سازش اجتماعی محسوب شده و سعادت جامعه تا حدود زیادی در گروه آن است. 

خانواده مرکز شکل‌گیری و تشکیل عادات و کیفیت معلومات و تجارب است. روح و مغز طفل در محیط خانواده ساخته می‌شود و به طور کلی می‌توان گفت: انسان‌های سالم و رشد یافته در خانواده‌های سالم پرورش می‌یابند و آسیب‌های اجتماعی گوناگون از خانواده‌های ناسالم، منشاء می‌گیرند.

کانون خانواده و بزهکاری جوانان:
از پژوهش‌های عملی و عینی جامعه‌سنجی خانواده چنین استنباط می‌شود که کانون‌های خانوادگی که افراد بزهکار تحویل جامعه می‌دهند، اغلب در یکی از پنج گروه زیر قرار دارند:
در میان اعضای خانواده، عده‌ای تبهکار بوده‌اند.

از هم پاشیدگی خانوادگی (اعم از آن که ناقص یا کامل، اتفاقی یا ارادی، بر اثر مرگ‌ومیر پدر و مادر یا هر دوی آنها، بر اثر جدایی یا ترک خانواده باشد.)

عدم مراقبت والدین از فرزندان در اثر جهالت، کوری یا ناتوانی و معلولیت.

فضای نامطلوب خانوادگی در اثر تبعیض، افراط در نازپروری یا خشونت، حسادت، کثرت عائله، مداخله ناروای سایر اعضای خانواده، سلطه بی‌جا و خشونت‌آمیز یکی از اعضای خانواده
مشکلات مالی، عدم کفیات درآمد، بیکاری، کار کردن مادر خارج از کانون خانوادگی و بی‌سرپرستی کودک.

پیشگیری:
در نظام حیات اجتماعی اسلام، پیشگیری از وقوع جرم مقدم بر اصلاح است و امکان پیشگیری از جرم نیز وجود دارد.

چون از دید علمای اسلام انسان‌ها دارای فطرت و طبیعت خداجو هستند و امر تربیت پذیریشان بسیاری از وقایع و مسائل را حل کرده و امور مورد انتظار جامعه را محقق خواهد ساخت.

شیوه‌هایی که در پیشگیری به صورت مجموعه باید مورد توجه و رعایت قرار گیرند متعددند که در این جا به چند نمونه اشاره می کنیم :

توجه به تربیت: مجرم یا منحرف را می‌توان چنین معرفی کرد که فردی تربیت‌نیافته است یا اصول یک تربیت استوار و صحیح از همان کودکی به او القاء نشده است.

بنابراین  برای پیشگیری از وقوع انحراف ضروری است عوامل و ابزار تربیت مورد توجه قرار گیرند و خواسته‌ها از آن طریق القا شوند، بدیهی است که در این راه خانواده، مدرسه و اجتماع نقش اساسی بر عهده دارند.

تقویت مذهبی و اخلاق: مذهب عامل بازدارنده نیرومندی از جرایم و انحرافات است بنابراین نمی‌توان نقش آن را نادیده گرفت.

منبع: سایت سازمان بهزیستی