شهر دوستدار سالمند

طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، شهرهای دوستدار سالمند باید ساختارها و خدمات خود را با نیازهای سالمندان تطابق دهند. محیط زیست، حمل و نقل، مسکن، مشارکت اجتماعی، احترام، مشارکت مدنی و اشتغال، ارتباطات، حمایت اجتماعی و خدمات بهداشتی از شاخص های این شهر است. ایجاد شهر دوستدار سالمند مستلزم هماهنگ کردن سیاست‌گذاری و خدمات است به‌طوری‌که آن‌ها متقابلاً تقویت شوند. سازمان جهانی بهداشت روند ساخت چنین شهری را در یک چرخه شامل سه مرحله برنامه‌ریزی، پیاده‌سازی برنامه‌ها و ارزیابی پیشرفت کار ارائه داده است.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

کانال آپارات با محوریت سالمندی و سالمندان

کانال آپارات دکتر وحید راشدی، با محوریت سالمندی و سالمندان

ویژگی های مراقبین سالمندان

مراقبت در دوران سالمندی مانند سایر دوران به عنوان بخشی از زندگی نیاز به توجه ویژه دارد. شیوع بیشتر بیماری های مزمن و ناتوانی های ناشی از آن، باعث شده تا سالمندان نیاز به پرستار و مراقبت تخصصی داشته باشند. امروزه انواع مراقبت از سالمند به شکل فزاینده ای گسترش یافته است و هر روز به تنوع خدمات و کیفیت آن ها افزوده می شود. استفاده از این خدمات باعث حفظ شان و منزلت سالمند شده و عزت نفس سالمند را حفظ می کند، به گونه ای که سالمند بتواند سال های طلایی عمر خود را به راحتی پشت سر بگذارد. ذکر این نکته نیز اهمیت دارد که مراقبین سالمندان معمولاً آنقدر بر نیازهای سالمندی که از او مراقبت به عمل می آورند، تمرکز دارند که از سلامتی خود غافل می شوند. مراقبینی که از سطح سلامتی مطلوبی برخوردار نباشند، نمی توانند مراقبت با کیفیتی را ارائه دهند.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

مشکلات گفتار و زبان در سالمندان

زمانی که ما صحبت می کنیم قسمتی از فرایند صحبت کردن در مغز ما رخ می دهد، مثل گزینش کلمات و جمله بندی که این فرایند انتزاعی، "زبان" می باشد. بخشی هم توسط ریه، تارهای صوتی حنجره، لب ها و عضله زبان باعث تولید آوا و جملات می شود که این همان "گفتار" است. اختلالات گفتار و زبان یکی از مشکلاتی می باشد که با افزایش سن، احتمال مبتلا شدن به این مشکل در سالمندان افزایش می یابد. بروز بیماری‌ هایی مانند سکته مغزی، پارکینسون، دمانس، آلزایمر و صدمات مغزی ناشی از زمین خوردن، از شایع‌ترین علل اختلالات گفتاری و ارتباطی در سالمندان به شمار می‌آیند.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

سلامت مردان سالمند

هنگامی که برای پیشگیری و درمان بیماری‌ها تلاش می‌شود نباید سلامتی مردان سالمند مورد غفلت قرار گیرد. معمولاً در تمام گروه‌های سنی علی الخصوص سالمندان، احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف در مردان در مقایسه با زنان بیشتر است. زیرا مردان بیشتر سیگار می کشند،انتخاب های غذایی ناسالم دارند و معاینات منظم و مراقبت های پزشکی را فراموش می کنند یا نادیده می گیرند. ۹۷ درصد مردان ایرانی در شیوه زندگی خود حداقل یک عامل خطر اصلی را دارند؛ ۵۰ درصد از مردان مبتلا به چاقی بوده، ۸۹ درصد تغذیه مناسبی ندارند، ۳۱ درصد فعالیت بدنی ناکافی، ۲۰ درصد مصرف روزانه سیگار و ۱۸ درصد مردان فشار خون بالا دارند. هر سال اول تا هفتم اسفند به نام هفته سلامت مردان نامگذاری شده است.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

مشکلات بینایی در سالمندان

بینایی مهم ترین حس انسان است، زیرا بیش از 80 درصد اطلاعاتی که از محیط اطراف به دست می آوریم از راه چشم است .با افزایش سن، اختلال بینایی درافراد سالمند به تدریج رخ می دهد و در طول زمان می تواند بدتر شود. بیماری های چشمی مربوط به سالمندان شامل ۴ بیماری عمده می باشد: آب سیاه (گلوکوم)، آب مروارید (کاتاراکت)، تحلیل لکه زرد مرتبط با سن و اختلال شبکیه مربوط به دیابت. این بیماری ها می توانند بدون سرو صدا در طول دوران سالمندی پیشرفت کنند و بینایی را مورد تهدید قرار دهند.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

گرمازدگی در سالمندان

اگر بدن فرد سالمند توانایی لازم را برای دفع گرما نداشته باشد، این عامل باعث می شود دمای درون بدن او به حدود 40 درجه سانتی گراد برسد که به این حالت گرمازدگی می گویند. در اغلب موارد، منظور از گرمازدگی در سالمندان، از دست دادن آب بدن (دهیدراتاسیون) است. سالمندانی که در محیط‌های باز تردد می‌کنند یا مشاغلی دارند که مجبور هستند ساعت‌های بیشتری از روز را در هوای گرم باشند، بیشتر ممکن است دچار گرمازدگی شوند. علائم گرمازدگی عبارتند از خشکی پوست، سرگیجه، سردرد و گرفتگی عضلات، حالت تهوع و استفراغ.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

مشکلات شنوایی در سالمندان

کاهش شنوایی در سالمندان پدیده ای مرتبط با سن است و یک بیماری شایع در سالمندان به شمار می رود. طبق آمارها حدود 30 درصد سالمندان 65 سال و 40-45 درصد سالمندان 75 سال و بالاتر دچار این مسئله هستند. یکی از تأثیرات اصلی کم شنوایی بر توانایی فرد در برقراری ارتباط با دیگران است. تأثیرات اجتماعی و محرومیت از برقراری ارتباطات می تواند تأثیر بسزایی در زندگی روزمره داشته باشد و باعث ایجاد احساس تنهایی، انزوا و ناامیدی در سالمندان با کم شنوایی شود.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»

سند ملی سالمندان

در "سند ملی سالمندان" که با نگاهی فرابخشی، علمی و کارشناسی با همکاری دستگاه‌های اجرایی، سازمان‌های ذی‌ربط و متخصصین تهیه شده، با توجه به اسناد بالادستی و شرایط موجود و شرایط مطلوب مورد نظر، شش هدف جامع ذیل احصاء شده‌اند: ۱. ارتقاء سطح فرهنگی جامعه در خصوص پدیده سالمندی ۲. توانمندسازی سالمندان ۳. حفظ و ارتقاء سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی سالمندان ۴. تقویت حمایت های اجتماعی برای ارتقاء سرمایه اجتماعی ۵. توسعه زیرساخت های موردنیاز در امور سالمندی ۶. تأمین منابع مالی پایدار برای نظام حمایتی از سالمندان.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

بی اختیاری ادرار در سالمندان

دفع غیرارادی و کنترل نشده ادرار در سالمندان را بی‌اختیاری ادراری می‌گویند که بی شک اثرات عمیقی بر سلامت جسمی و روانی آنان می گذارد. علایم بی اختیاری ادرار ممکن است از نشت خفیف ادرار تا خیس شدن غیر قابل کنترل آن متفاوت باشد. افزایش شیوع عفونت ادراری، افسردگی و اضطراب و محدود شدن روابط اجتماعی از مهمترین عوارض بی اختیاری ادراری در سالمندان است. انواع بی اختیاری بر اساس علائم عبارتند از: ۱) بی اختیاری استرسی، ۲)بی اختیاری فوریتی و ۳) بی اختیاری سرریزی.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

افتادن و سقوط در سالمندان

افتادن و سقوط در سالمندان شایع ترین حادثه در بین افراد بالای 65 سال است. منظور از سقوط لزوماً افتادن از ارتفاع نیست. سقوط در سالمندان می تواند افتادن از یک پله یا حتی افتادن در سطوح صاف باشد. حدود 75 درصد حوادث سالمندان در منزل یا اطراف آن اتفاق می افتد. سقوط در سالمندان باعث انواع آسیب‌ها شده و منجر به وابستگی، کاهش خودکار‌آمدی، افسردگی، محدودیت در فعالیت های روزانه، بستری در بیمارستان یا پذیرش در خانه سالمندان و تحمیل هزینه به فرد و جامعه می‌شود.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

خودمراقبتی در سالمندان

رفتارهای خودمراقبتی ارتقاء‌دهنده سلامت در سالمندان به عنوان اساسی‌ترین راه پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های مزمن شناخته شده اند. از این رو این رفتارها باید به عنوان راهبرد اصلی جهت حفظ و ارتقای سلامت سالمندان مورد توجه قرار گیرند. مهم‌ترین رفتارهای خود‌مراقبتی ارتقا‌دهنده سلامت شامل رفتارهای تغذیه‌ای سالم، فعالیت‌های جسمانی، مدیریت استرس، ارتباطات بین‌فردی، رشد معنوی و مسئولیت‌پذیری در قبال وضعیت سلامتی است. توجه به رفتارهای ارتقا‌دهنده سلامت و کیفیت زندگی می‌تواند باعث افزایش کارایی و استقلال سالمندان شود.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

مراقبت و پرستاری از سالمندان

به دلیل پیچیده تر بودن نیازهای سالمندان، آن ها نیازمند توجه و مراقبت پرستار سالمند برای نیازهای خاص خود هستند. اکثر افراد از ویژگی های لازم برای یک پرستار سالمند اطلاعی ندارند و به طور غیرحرفه ای به مراقبت از والدین خود می پردازند، در حالی که بر عهده گرفتن مراقبت مسئولیت های زیادی را به دنبال دارد. مهم‌ترین وظایف پرستاران سالمند را می‌توان در پنج دسته خلاصه کرد: وظایف مربوط به بهداشت، سلامت جسمی، سلامت روحی و روانی، تغذیه و امور منزل سالمندان.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

خدمات از راه دور برای سالمندان

ارائه خدمات سلامت از راه دور (Telehealth) عبارتست از ویزیت سالمندان از یک فاصله دور با استفاده از تکنولوژی های صوتی، تصویری و تجهیزات پزشکی مربوط به آن جهت ارائه خدمات حوزه سلامت. این خدمات با هدف: بهبود دسترسی و مراقبت برای سالمندان، کاهش هزینه های مراقبت های درمانی، در دسترس قرار دادن امکانات جهت معاینات خودکار وکاهش نقل و انتقال سالمندان به مراکز درمانی، مورد استفاده قرار می گیرد.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

مراکز شبانه روزی سالمندان (خانه سالمندان)

سالمندی دوره ای حساس از زندگی است که استقلال فرد به دنبال ابتلاء به بیماری های جسمی و ذهنی کمتر می شود. تصمیم به انتقال سالمند به خانه سالمندان چالشی بزرگ هم برای مراقبین و هم برای سالمندان است. مزایای خانه سالمندان بدین شرح می باشد: کاهش بار مراقبتی خانواده ها، دسترسی مناسب به نیروی مراقبتی آموزش دیده، ارائه خدمات بهداشتی- درمانی، مراقبتی و توانبخشی، کمک به سالمند در انجام امور روزمره، تغذیه مناسب براساس رژیم غذایی و استفاده از محیط اجتماعی فعال.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)